Wykłady zdalne. Jak zacząć?

W zależności od potrzeb prowadzący ma możliwość wyboru pomiędzy kilkoma sposobami zastąpienia tradycyjnych wykładów na uczelni wykładami zdalnymi.

Pierwszym pytaniem, na które powinien sobie odpowiedzieć, jest to czy chce by było to spotkanie „na żywo”, w którym prowadzący i uczestnicy, w jednym czasie, zasiadają przed swoimi komputerami i w czasie rzeczywistym uczestniczą w spotkaniu czy raczej studenci powinni mieć możliwość zapoznania się z materiałami w dogodnym dla siebie czasie, a prowadzący chce z wyprzedzeniem przygotować materiały.

Wykłady na żywo

OPCJA 1:
Nagrany wykład. Nagranie prezentacji PowerPoint z dźwiękiem i zamieszczenie na platformie Pegaz

Pierwszym ze sposobów jest użycie popularnego PowerPointa do nagrania prezentacji z komentarzem głosowym wykładowcy. Jest to funkcja nowa, rzadko używana, dlatego warto wspomnieć o jej istnieniu w tym programie. Najnowsza wersja PowerPointa (dostępna dla każdego pracownika UJ bezpłatnie – TUTAJ do pobrania) posiada funkcję nagrywania głosu prelegenta i stworzenia na tej podstawie filmu zawierającego pokazywane slajdy oraz głos wykładowcy.

UWAGA! DOBRA WIADOMOŚĆ: do nagrania wykładu przy pomocy PowerPointa prowadzący może użyć prezentacji, której używał w tradycyjny sposób podczas wykładów (nie musi tworzyć nowej).

Nagrana w taki sposób prezentacja może być zamieszczona na Pegazie, może też być wielokrotnie wykorzystywana w przyszłości. W razie potrzeby można także dokonywać w niej aktualizacji treści i nagrań (np. można podmienić nagranie przyporządkowane do jednego konkretnego slajdu, bez konieczności ponownego nagrywania całości).

Czego prowadzący potrzebuje?

  • Komputer (laptop)
  • Mikrofon (w laptopach często jest już wbudowany)
  • Najnowsza wersja programu PowerPoint *) („Office 365 ProPlus” dostępny ze strony: https://dui.uj.edu.pl/office365proplus)
    *) niektóre (nie wszystkie) poprzednie wersje PowerPointa także posiadają możliwość dokonania nagrań, najnowsza wersja jest jednak pod tym względem najbardziej dopracowana
  • UWAGA! DOBRA WIADOMOŚĆ: w momencie nagrywania wykładu, prowadzący nie musi mieć dostępu do Internetu. Dostęp ten jest konieczny już tylko w następnym etapie, po dokonaniu nagrań, w momencie zamieszczania gotowego wykładu na platformie.

Zalety:

  • Dowolnie duża ilość odbiorców. Raz nagrany film z prezentacji można używać i zamieszczać wielokrotnie.
  • Każdy z odbiorców może obejrzeć wykład w dogodnym dla siebie momencie oraz w tempie, które najbardziej mu odpowiada
  • Odbiorca ma możliwość wielokrotnego odtworzenia wykładu
  • Prowadzący może w przyszłości, w razie potrzeby, poprawić slajdy, dodać nowe informacje w wybranym miejscu, bez konieczności ponownego nagrywania całości prezentacji.
  • Komfort prowadzącego – wykład nagrywany jest z wyprzedzeniem, można dokonywać prób, nagrywać krótkimi odcinkami. Program PowerPoint daje duże możliwości dokonywania poprawek w nagraniu, dogrywania brakujących wątków, itp.
  • Wykład można podzielić na dowolną ilość krótkich części, co jest dużym ułatwieniem zarówno dla prowadzącego (łatwiej dokonać poprawek w krótkim odcinku), jak i dla odbiorców (w przypadku serii krótkich filmików, odbiorca w wygodny sposób może rozłożyć sobie w czasie zapoznawanie się z całością materiału).
  • Proces nagrywania wykładu nie wymaga dostępu do Internetu. Samo zamieszczanie gotowego filmu może odbywać się w późniejszym terminie

Wady:

  • Nie jest to wykład „na żywo” a więc brak jest tutaj natychmiastowej interakcji pomiędzy prowadzącym a uczestnikami
  • Przy pierwszej próbie potrzebna jest czasem asysta osoby potrafiącej zainstalować najnowszą wersję PowerPoint oraz ustawić mikrofon.

Przejdź do pełnego przewodnika opisującego w jaki sposób dokonać nagrania za pomocą PowerPointa oraz udostępnić to nagranie studentom

OPCJA 2:
Webinar (wykład „na żywo”) poprzez serwis Youtube

Popularny serwis internetowy YouTube daje możliwość przeprowadzenia wykładu na żywo. Prowadzący mówi do kamery (np. wbudowanej w laptopa), studenci natomiast mogą uczestniczyć w spotkaniu w czasie rzeczywistym poprzez zamieszczanie pytań i uwag w postaci tekstowej. Jednocześnie transmisja jest zapisywana (pod tym samym adresem) do obejrzenia w późniejszym terminie.

Czego prowadzący potrzebuje?

  • Komputer (laptop)
  • Mikrofon i kamera (w laptopach często są już wbudowane)
  • Dostęp do Internetu, sprawna niezawodna sieć internetowa
  • Konto na serwisie YouTube (lub Gmail)
  • Uruchomiony „Kanał” na YouTube (wymaga zweryfikowania przy pomocy numeru telefonu oraz jednokrotnego odczekania około 24 godzin)

Zalety:

  • Spotkanie „na żywo”. Uczestnicy mają możliwość zadawania pytań tekstowych na bieżąco, podczas trwania wykładu.
  • Serwis YouTube zapewnia dużą niezawodność działania na różnych urządzeniach. Studenci mogą np. oglądać wykład na telefonie komórkowym.
  • Wykład może zostać nagrany z przeznaczeniem do późniejszego udostępnienia.

Wady:

  • Studenci nie mogą łączyć się przy użyciu kamery. Mają jedynie możliwość zadawania pytań tekstowych (czat).
  • W chwili obecnej YouTube nie ma funkcji pokazywania ekranu prowadzącego (czyli np. prezentacji), prezentacja może być zamieszczona jako plik do pobrania pod filmem).
  • Opcja ta jest zależna od dobrego działania Internetu, przede wszystkim po stronie prowadzącego. Prowadzący powinien mieć dostęp do NIEZAWODNEJ sieci internetowej (bez przerw w działaniu). Sugerowane jest tu korzystanie z dobrego połączenia kablowego (odradzane jest korzystanie z domowej sieci WIFI, komórkowej itp.)

Przejdź do pełnego przewodnika opisującego w jaki sposób przeprowadzić zajęcia na żywo za pomocą serwisu Youtube

OPCJA 3:
Zamieszczanie materiałów na platformie PEGAZ

Materiały do zajęć, mogą zostać udostępnione studentom za pomocą platformy zdalnego nauczania Pegaz.

Na platformie każdy z prowadzących dysponuje kursami, które są automatycznie tworzone na podstawie danych z systemu USOS – dla każdej grupy utworzonej w USOSie istnieje obszar (kurs) na Pegazie, do którego przypisani są studenci tej grupy. Dzięki temu nie trzeba zgłaszać formalnie prowadzenia kursu, nie trzeba też podejmować żadnych dodatkowych działań w systemach informatycznych – wystarczy przejść z danych zajęć w USOSweb’ie do odpowiadającego mu kursu na Pegazie.

Można także zalogować się bezpośrednio na platformie pod adresem pegaz.uj.edu.pl
Lista prowadzonych przez pracownika kursów wyświetli się po zalogowaniu na stronie głównej.
Użytkownicy logują się swoimi danymi, których używają przy logowaniu do systemu USOSweb.

Czego prowadzący potrzebuje?

  • Komputer (laptop)
  • Dostęp do internetu (nie są tu wymagane wysokie parametry internetu. Do większości zadań wystarczy domowe WIFI)

Zalety:

  • Możliwość zamieszczenia materiałów w dowolnej formie (pliki word, pdf, grafiki, filmy, nagrania dźwiękowe)
  • Możliwość wielokrotnego późniejszego wykorzystania raz zrobionych i zamieszczonych materiałów
  • Możliwość dowolnego adaptowania i dostosowywania materiałów
  • Możliwość komunikowania się ze studentami poprzez fora dyskusyjne
  • Oprócz publikacji materiałów i prowadzenia dyskusji, na platformie można odbierać i oceniać zadania, wysyłać ogłoszenia, tworzyć automatycznie sprawdzane testy, jak również prowadzić dodatkowe aktywności w stylu oceny koleżeńskiej, wypełniania baz danych, tworzenia pytań testowych przez studentów, budowy słowników pojęć czy baz wiedzy typu „wiki”.

Wady:

  • Największą wadą tego rozwiązania jest brak bezpośredniego kontaktu „na żywo” (dotyczy to zamieszczonych materiałów do pasywnego odbioru – platforma Pegaz zawiera także narzędzie „BigBlueButton”, które umożliwia spotkanie na żywo z grupą studentów)

Przejdź do pełnego przewodnika opisującego tworzenie materiałów na platformie Pegaz

OPCJA 4:
Seminarium „na żywo”. Spotkanie „twarzą w twarz” w małej grupie osób.

Poza przygotowywaniem wykładów („na żywo” lub nagranych), które są w mniejszym lub większym stopniu komunikacją jednostronną prowadzącego w kierunku studentów, istnieje często potrzeba zorganizowania spotkań „na żywo” w mniejszych grupach na zasadzie konwersatorium. W takich spotkaniach wszyscy, lub większość uczestników, ma włączone mikrofony i kamery, wszyscy mogą brać udział we wspólnej dyskusji.

Dostępnych jest obecnie wiele technologii i platform, na których możliwe są tego rodzaju spotkania. Technologie te mają często podobny zakres funkcji m.in.

  • Możliwość udostępnienia prezentacji podczas spotkania
  • Wirtualna tablica, na której można pisać
  • Możliwość udostępnienia studentom widoku własnego ekranu (np. z omawianą aplikacją lub stroną internetową itp)
  • Możliwość komunikacji tekstowej na tzw. „czacie” w razie potrzeby przesłania np. odnośnika do omawianej strony internetowej lub komunikacji tekstowej w razie problemów np. z dźwiękiem
  • Dostępna aktualna lista osób uczestniczących w spotkaniu na żywo
  • Możliwość wyboru moderatorów spotkania, którzy będą mieli większe uprawnienia umożliwiające pomoc w efektywnym prowadzeniu dyskusji.




Czego prowadzący potrzebuje?

  • Komputer (laptop)
  • Dostęp do internetu (dobre parametry internetu)
  • Słuchawki z mikrofonem (oraz wtyczką USB)

Czego potrzebuje uczestnik (student)?

  • Komputer (laptop)
  • Dostęp do internetu (dobre parametry internetu)
  • Słuchawki z mikrofonem (oraz wtyczką USB)

Zalety:

  • Możliwość rozmowy twarzą w twarz w małej grupie osób
  • Możliwość udostępniania prezentacji oraz pokazywania studentom ekranu własnego komputera
  • Możliwość przeprowadzenia szybkich konsultacji bez konieczności przemieszczania się do miejsca spotkania.
  • Niektóre z aplikacji pozwalają na nagranie spotkania.
  • W razie problemów technicznych studenci zazwyczaj mają możliwość wyłączenia kamer i/lub mikrofonów a następnie uczestniczenia poprzez „czat” tekstowy

Wady:

  • Największą wadą tego rozwiązania jest uzależnienie od posiadania przez wszystkich uczestników dobrego połączenia internetowego (choć obecnie większość dostawców internetu oferuje wystarczającą do tego celu jakość połączenia)
  • Oprócz jakości (szybkości i stabilności) połączenia internetowego, problemem może się także okazać ograniczona ilość dostępnego internetu u poszczególnych uczestników (np. miesięczne limity internetu w usługach mobilnych). Rozwiązaniem jest wtedy połączenie się takiego uczestnika z pokojem bez udziału kamery, bez odbioru obrazu, lub ostatecznie – tylko za pośrednictwem tekstowego „czatu” (który oznacza najmniejsze zużycie transferu danych)
  • Nie wszystkie technologie pozwalają na zapis spotkania

Przejdź do pełnego przewodnika opisującego pokoje spotkań „Big Blue Button” na platformie Pegaz Przejdź do pełnego przewodnika opisującego pokoje spotkań „Webex” poza platformą Pegaz

W jaki sposób prowadzić zajęcia zdalne – przewodniki dla nauczycieli akademickich